Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları(ÜSYE)

Kış aylarının gelmesi ve havaların soğumasıyla birlikte mevsimsel bazı hastalıklar baş göstermeye başladı. Bu hastalıklar arasında ilk akla gelen üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır.
Üst solunum yolu enfeksiyonu(ÜSYE) nedir-nasıl oluşur?
Grip,nezle,sinüzit,bademcik iltihabı(tonsillit),boğaz iltihabı(farenjit),yutak iltihabı(larenjit) gibi enfeksiyon durumlarının tümüne birden üst solunum yolu enfeksiyonu denir.Genel olarak bu enfeksiyonlara virüs ve bakteri denilen iki grup mikrop neden olur.Virüsler üst solunum yolu enfeksiyonlarının %70-80'inden, bakteriler ise %20-30'undan sorumludur.
ÜSYE kış aylarında niçin daha sık görülür?
Kış aylarında mikrobun doğada görülme sıklığı artmaktadır.Kapalı yerlerde(okul,yurt,kışla vb.) uzun süre kalınması ve bu ortamların havalandırılmaması,soğuk havanın vücut direncini düşürmesi kış aylarında bu enfeksiyonların sıklığını arttırır.
ÜSYE belirtileri nelerdir?
Virüslerin neden olduğu ÜSYE belirtileri ; burun akıntısı veya tıkanıklığı , hafif ateş , öksürük,hapşırma, baş ağrısı, geniz akıntısı, boğazda yanma-ağrı, bazen gözlerde sulanma çapaklanma yaygın vücut ağrıları, halsizlik ve iştahsızlıktır. Bademcik iltihaplarında ise ; ateş, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü olur. Bademcik iltihabı daha çok okul çağı hastalığıdır ve neden genellikle bakterilerdir.
ÜSYE nasıl bulaşır-ne tür önlemler alınabilir?

Üst solunum yolu enfeksiyonları olan bir kişi hapşırık ya da öksürük ile hastalığa yol açan virüsü yayar. Virüs havadan damlacık yolu ile bir kişiden diğerine yayılabileceği gibi direkt temas yolu ile yada ortak kullanılan araçlar ile bulaşabilir. Bu yüzden hastalıktan korunmanın en temel yolu hasta kişi ile temas etmeme ve el yıkamadır.Ayrıca etkin ve dengeli beslenip her besin türünü(et-balık grubu,baklagil,meyve-sebze-yeşillik,süt-yoğurt-yumurta) tüketip bu sayede yeterli vitamin ve mineralleri almak ve bol sıvı tüketmek(su,ayran,bitki çayları ve havuçlu-patatesli-soğanlı-tavuklu sıcak çorbalar) hastalığı önleyici gözardı edilmeyecek önlemler arasındadır.Özellikle soğan ve sarımsak bağışıklığı güçlendirici etkileriyle önemli bir yere sahiptir.

ÜSYE'de diğer destekleyici tedaviler nelerdir?
Virüslerin neden olduğu ÜSYE'lerde sigara dumansız temiz bir ortamda istirahat, su buharlı ortam, burun temizliği ve buruna serum fizyolojik damlatılması önerilir. En iyi balgam yumuşatan doğal madde sudur. Huzursuzluk,vücut kırgınlığı, ağrı ve ateş için ağrı kesici–ateş düşürücü ilaçlar verilebilir. Antibiyotik kullanılmasına gerek yoktur, antibiyotikler hastalığın süresini kısaltmaz, oluşabilecek daha karmaşık hastalıkların (orta kulak iltihabı, zatürre, bronşit ) oluşmasını engeller.
Bakterilerin neden olduğu ÜSYE'lerde (özellikle bademcik iltihaplarında) doktor muayenesi ve gerek görmesi halinde uygun bir antibiyotik kullanılabilir.
Unutmayalım ki antibiyotik bakterileri öldürür ama üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açan virüsleri öldürmez.Virüs enfeksiyonlarında gereksiz antibiyotik kullanılması bakterilerde direnç gelişimine yol açar ve gerçekten bu ilaçlara ihtiyacımız olduğunda işe yaramazlar.

Grip aşısı ne kadar etkilidir ve yaptırmak gerekir mi?
Grip aşısı bilim adamları tarafından her yıl hastalık yapabilecek virüslere karşı hazırlanır.Bu nedenle bazı hastalık yapabilecek virüsler tahmin ve tespit edilemediğinden dolayı aşının koruyuculuğu %60-70'e düşürmektedir.Grip aşısını 65 yaş üstü kişiler,astım ve kronik akciğer hastalığı olanlar,şeker-tansiyon-kalp-böbrek hastalığı olanlar,kanser hastaları ve risk altındaki sağlık personeli mutlaka yaptırmalıdır. Aşıyı herkes yaptırabilir ama bu hasta olmayacakları anlamına gelmez.Çünkü her üst solunum yolu enfeksiyonu grip değildir ve grip aşısı bazı mikropları kapsamaz.
Son söz:Unutmayalım ki üst solunum yolu enfeksiyonlarının büyük bir kısmı dinlenmek ve bol sıvı almakla zaten geçer ve ilaç gerektirmez.Bu sebeple doktorumuza gittiğimizde antibiyotik yazılması konusunda baskı yapmamak ve bunun kararını doktorumuza bırakmak gerekir.